Voordelen van tuinieren in een koude bak
(Moes)tuinieren met een koude bak biedt een reeks voordelen, echt een fantastische ontdekking! En het mooie is, deze voordelen gelden niet alleen in het voorjaar, maar ook in de winter. Ondanks wat de naam misschien suggereert, is de temperatuur in zo'n kweekkas namelijk hoger dan je zou verwachten. Laat je dus niet misleiden door de naam!
Wat is een koude bak?
Als je niet genoeg plek hebt voor een serre of als een tuinkas buiten je budget valt, dan biedt een koude bak, die vaak ook broeikas wordt genoemd, een uitstekend alternatief. Hiermee kun je al vroeg in het seizoen beginnen met jouw moestuin, wat niet alleen de oogst ten goede komt, maar ook zorgt voor meer plezier in het tuinieren.
Een koude bak is een simpele kweekconstructie zonder bodem, waardoor je direct in de aarde kunt zaaien en planten. Meestal zijn de zijden vervaardigd van doorzichtig (dubbelwandig) polycarbonaat, zodat je zaailingen en planten optimaal licht krijgen. Het doel van een koude bak is het scheppen van een plek in de volle grond waar de temperatuur hoger is dan in de omliggende tuinbodem, creërend wat we een microklimaat noemen.
Het ontwerp van een effectieve koude bak heeft een lager gelegen voorkant dan achterkant, met zijden die schuin naar beneden aflopen. Dat zorgt ervoor dat het deksel aan de voorkant lager ligt dan bij de achterkant, waarmee de inval van het zonlicht geoptimaliseerd wordt en overtollig regenwater gemakkelijk weg kan stromen.
Om bewatering van de planten mogelijk te maken, moet het deksel geopend kunnen worden. Dit is ook essentieel voor het luchten van de bak op warme dagen. Let er op dat tijdens het luchten de temperatuur niet te veel afkoelt, vooral in de winter. Zorg dat het deksel niet alleen scharnieren heeft, maar ook voorzieningen om het veilig open te kunnen zetten tijdens het luchten, zoals een klein houten paaltje waarmee je het deksel op een kier kunt houden.
De voordelen van een koude bak
Met een koude bak haal je direct kweekgenot in huis en profiteer je er het hele jaar van.
- Gebruik hem in het najaar om vorstgevoelige planten en alpine soorten te beschermen tegen kille en vochtige weersomstandigheden.
- Zo'n bak maakt je moestuinseizoen langer en laat je eerder starten met de teelt van zowel vroege als late soorten zoals sla, rucola, wortels, radijzen, winterandijvie en spinazie.
- Vanaf februari kun je al beginnen met het zaaien van groenten in de volle grond. De koude bak zorgt voor bescherming tegen slecht weer en een snellere opwarming van de aarde, wat leidt tot robuuste, gezonde kiemplantjes en een vroegere oogst.
- Vanaf maart is het de perfecte plek om zomerbloemen zoals Afrikaantjes en Cosmos te zaaien.
- Over het algemeen is het de ideale omgeving voor het opkweken en afharden van jonge plantjes.
- Daarnaast is de koude bak uitstekend inzetbaar als kruidentuin, zodat je altijd verse kruiden binnen handbereik hebt.
De ideale plaats voor een koude bak
Voordat je een koude bak plaatst, bepaal je eerst de ideale plek in je tuin. Opteer voor een zonnige, op het zuiden gerichte locatie, waar de bak gedurende het najaar optimaal kan genieten van de zonnewarmte, terwijl hij beschermd wordt tegen de noordelijke winden. Een positie dichtbij een muur of een tuinhek is ideaal.
Vergeet niet om voldoende bewegingsruimte rondom de bak te laten en zorg dat je zonder moeite elke hoek van de bak kunt bereiken. Als je van plan bent de bak als kruidentuin te gebruiken, zet hem dan dichtbij de keuken voor extra gemak.
Welke materialen gebruik je?
Wanneer je een keuze maakt voor het materiaal om je eigen koude bak te bouwen, heb je verschillende kant-en-klare opties die je kunt aanschaffen. Maar als je een beetje handig bent, is het zeker mogelijk om zelf een koude bak te maken, waarbij je eventueel gebruik kunt maken van recuperatiematerialen. Essentieel is dat het bovenste gedeelte doorzichtig is, denk aan een oude vensterruit of een stuk plexiglas.
Echter, het kiezen voor een dak van dubbelwandig polycarbonaat biedt een betere isolatie, wel tot 40% meer dan bij het gebruik van glas, en bovendien is dit materiaal onbreekbaar, wat een veiligere optie is, met name als er kinderen in de tuin spelen. Bijkomend voordeel is dat een constructie hiermee beduidend lichter zal zijn, waardoor je deze makkelijker kunt verplaatsen.
Het frame van standaardmodellen is meestal gemaakt van hout of aluminium. Als je besluit de bak zelf te bouwen, kun je naast hout ook opteren voor beton, bakstenen of andere solide materialen voor de zijwanden. Kies je voor hout, ga dan voor een behandelde soort of kies hardhout dat robuust is tegen diverse weersomstandigheden en niet zal rotten bij contact met de grond. Koude bakken van hout of baksteen zijn door hun gewicht meer passend voor een vaste plek in de tuin en ogen natuurlijker en minder opdringerig dan frames van metaal of beton. Aluminium frames zijn daarentegen een stuk lichter en kun je indien gewenst eenvoudig verplaatsen. Hout heeft het voordeel van een betere isolatie, waardoor de warmte langer vastgehouden wordt, wat uiteindelijk de kiemplantjes ten goede komt.
Begin met een laag moestuingrond van zo'n 15 cm dik of verbeter de tuinaarde door er compost doorheen te mengen voor een optimale start. Overigens, combineer je koude bak eens met een verhoogde kweektafel: perfect voor op je terras of balkon.
